Urzędów - sanktuarium św. Otylii

Opis

Święta Otylia urodziła się jako osoba niewidoma, ale w momencie chrztu świętego, kiedy wodą święconą przemyła oczy, wówczas przejrzała.
Otylia zmarła 13 grudnia 720 roku. Kult świętej szerzył się zaraz po jej śmierci, początkowo w Alzacji, skąd pochodziła, później również w innych krajach europejskich. W kościele powszechnym dzień św. Otylii wypada na dzień jej śmierci, tzn. 13 grudnia, tymczasem w Urzędowie uroczystość ku jej czci obchodzona była zawsze w drugi dzień Zielonych Świąt, a początkowo również w dzień Przemienienia Pańskiego.

Podanie ludowe głosi, że za miastem, przy pięknym źródle święta Otylia ukazała się licznemu ludowi. W tym miejscu wierni wystawili drewniany kościółek, czy jak twierdzą niektórzy, kaplicę. Nie ma pewności, kiedy to się stało - prawdopodobnie w XVII wieku istniał kościółek św. Otylii, usytuowany w sąsiedztwie cmentarza grzebalnego i pięknego źródła. Budowla ta upadła ze starości lub została zniszczona w czasie wojny północnej.

W 1718 roku przy drodze do Dzierzkowic, na granicy lasu stała już kaplica murowana, częściowo drewniana, z murowanym ołtarzem, przykryta gontowym dachem i ogrodzona drewnianym parkanem. Była to kaplica o bardzo starym rodowodzie. Kaplica ta posiadała cudowny, słynący łaskami obraz św. Otylii, a ludność praktykowała tu nadmierną pobożność.
Kult św. Otylii był głęboko zakorzeniony. W kaplicy sprawowane były sakramenty święte, co odciągało wiernych od kościoła parafialnego, usytuowanego w mieście. W obronie praw świątyni parafialnej stanął biskup Andrzej Stanisław Kostka Załuski, który zakazał odprawiania w kaplicy św. Otylii śpiewanych mszy świętych, głoszenia kazań, spowiadania i udzielania komunii świętej. Za pozwoleniem władz parafialnych, na prośbę miejscowego ludu, dla zadośćuczynienia jego pobożności, można było w kaplicy odprawiać jedną lub dwie msze czytane.

Według wizytatora w 1781 roku kościółek za miastem, któremu patronowała św. Otylia, należał do parafii urzędowskiej św. Mikołaja. Nieopodal kościółka, pod lasem znajdował się stok z bijącym źródłem, przy którym w Zielone Świątki i Przemienienie Pańskie wystawiano figurę św. Otylii. Źródło było ocembrowane, przykryte nowym dachem gontowym, pod którym na drewnianej podłodze stała przystawa, przypominająca mensę ołtarza.
Po wizytacji nakazano rozebrać kościółek św. Otylii, podobno z powodu złego stanu technicznego. Cudowny obraz świętej miał być przeniesiony do kościoła parafialnego. Podczas następnej wizytacji w 1801 roku kościółek św. Otylii już nie istniał.

Rozebranie kościółka i przeniesienie cudownego obrazu do kościoła św. Mikołaja w mieście nie spowodowało przeniesienia tam również praktyk kultu św. Otylii. Przy źródełku pod skarpą nadal zbierali się wierni, pragnący w tym właśnie miejscu czcić św. Otylię.

Obecna kapliczka stojąca nad źródełkiem, pochodzi z 1890 roku. Na stoku, na wysokiej, kamiennej podmurówce, stoi skromna, drewniana kapliczka z dwuspadowym dachem, przykrytym blachą.
Wewnątrz umieszczono bardzo skromny ołtarzyk z figurą św. Otylii. Figura ta wykonana została na początku XIX wieku przez nieznanego rzeźbiarza. Do wnętrza kapliczki prowadzą przeszklone drzwi (niestety zamknięte), przez które widać ukwiecony ołtarz. Na frontonie kaplicy widnieje napis Święta Otylio, Patronko Urzędowa, wstawiaj się za nami u Pana Boga.

Przed kapliczką św. Otylii stoi wysoki krzyż oraz ołtarz kamienny na podwyższeniu, a także ustawione są ławki dla wiernych. W drugi dzień Zielonych Świątek zajęte są wszystkie miejsca siedzące, a także mnóstwo miejsc stojących.
Do drewnianej kapliczki św. Otylii od głównej drogi prowadzi Aleja Świętych. W pięknym lesie, wśród starych drzew, ustawiono na murowanych z kamienia, niewysokich postumentach, ponadnaturalnej wielkości rzeźby 18 polskich świętych i błogosławionych. Przy bardzo skromnej kapliczce św. Otylii, Aleja Świętych robi wielkie wrażenie i wprowadza do sanktuarium nie tylko fizycznie, lecz również duchowo. Niestety nie wiem kto, kiedy i z czyjej inicjatywy stworzył tę piękną aleję.

Źródełko z cudowną wodą znajduje się pod kapliczką, wewnątrz kamiennej podmurówki, skąd woda wyprowadzona jest rurami na zewnątrz i swobodnie, po kamiennym podłożu odpływa do pobliskiej rzeczki Urzędówki. Woda z tego źródła podobno pomaga na bóle głowy, bóle gardła i przede wszystkim na choroby oczu.

Wierni często gromadzą się przed kapliczką św. Otylii, modlą się, piją wodę ze źródła, przecierają nią oczy i zabierają do domów, aby podzielić się nią z rodziną i znajomymi.