Pomnik cegły w Kraśniku

Opis

W gminie Kraśnik funkcjonuje 21 cegielni, z czego 5 na terenie miasta Kraśnik, a w powiecie kraśnickim jeszcze 3. Gmina położona jest na doskonałych glinach lessowych, których złoża sięgają nawet do głębokości 7 metrów. Złoża te nie zawierają zbędnych i szkodliwych przewarstwień, co pozwala uzyskać w cegielni doskonałą masę formierską.

Rozwój cegielni na ziemi kraśnickiej rozpoczął się na początku XX wieku. Pierwsza cegielnia w Kraśniku powstała w 1914 roku, w okresie międzywojennym powstały jeszcze 3 cegielnie i czwarta w Wyżnicy. Wszystkie te cegielnie istnieją i funkcjonują do dziś.

Po wyzwoleniu, w latach 50., kiedy było duże zapotrzebowanie na materiały budowlane, zaczęły powstawać nowe cegielnie. W szczytowym okresie prosperity, w latach 70., w okolicach Kraśnika funkcjonowało ok. 80 zakładów.

Cegła kraśnicka do dziś jest ręcznie formowana, przez co uzyskuje się większą ilość powietrza w masie formierskiej. Ręczny wyrób cegieł sprawił, że uznane one zostały za doskonały materiał przy odbudowie zabytków.

Wielu właścicieli cegielni przekazywało nieodpłatnie produkowaną przez siebie cegłę na szczytne cele, m.in. na odbudowę Zamku Królewskiego w Warszawie przekazano z Kraśnika 21 ciężarówek wiozących 42 000 cegieł.

Zalety kraśnickiej cegły dostrzegli konserwatorzy zabytków i architekci, polecając je do prac renowacyjnych obiektów zabytkowych. W kraśnickich cegielniach produkowane są cegły o różnych rozmiarach i fakturach, np. cegła gotycka, klasztorna, ogrodowa, angielska, a także krótkie serie detali architektonicznych, potrzebnych przy renowacji i odbudowie zabytków. Cegła wyprodukowana ręcznie z lessów kraśnickich zyskała duże uznanie w kraju i poza jego granicami.

Kraśnickie cegielnie łącznie dają w sezonie zatrudnienie ponad 1000 osobom, wobec tego jest to liczący się pracodawca na rynku pracy gminy. Nic więc dziwnego, że obchody dni Kraśnika zostały połączone z festynem organizowanym przez cegielnie pod hasłem Kup Pan cegłę.

Podczas corocznego festynu, 17 sierpnia 2003 roku właściciele cegielni zbudowali na rynku w Kraśniku pomnik Cegły Kraśnickiej. Przedstawia on wlot do pieca do wypału ceramicznego.

Jest to jedyny w Polsce pomnik poświęcony cegle, ale okolice Kraśnika, to jedyny w Polsce obszar, gdzie taką cegłę można wyprodukować.