Generał Józef Bem

dodał(a): centrumit

ostatnia aktualizacja 2010-08-23 09:45

Bohater narodowy Polski i Węgier generał Józef Bem urodził się w Tarnowie w domu na przedmieściu zwanym Burkiem (nazwa ta pochodzi od bruku, który pokrywał plac handlowy funkcjonujący do dziś).

W Tarnowskim Ratuszu, obecnie siedziby muzeum, znajduje się stała wystawa poświęcona temu wybitnemu tarnowianinowi.

Na wystawie znajdują się pamiątki związane z życiem i wojskową działalnością gen. Bema w Polsce w czasie Powstania Listopadowego, na emigracji we Francji, na Węgrzech podczas Wiosny Ludów, gdzie był dowódcą armii siedmiogrodzkiej i na emigracji w Turcji, gdzie zmarł w Aleppo (obecnie Syria) 10 grudnia 1850 roku. Prochy gen. Józefa Bema w 1929 r. przewieziono do Polski, do rodzinnego Tarnowa i złożono w okazałym mauzoleum w Parku Strzeleckim.

Przy ulicy Wałowej, na niewielkim placyku stoi ocieniony połączonymi wierzbami pomnik gen. Józefa Bema wzniesiony w 1983 r. według projektu artystów rzeźbiarzy Bohdany Drwalowej i Stefana Niedorezo.

Do Parku Strzeleckiego pod mauzoleum gen. Bema idziemy ulicami Wałową i Józefa Piłsudskiego. W Parku Strzeleckim, na środku stawu, na sześciu wysmukłych jońskich kolumnach wznosi się sarkofag kryjący prochy generała, bohatera dwu bratnich narodów - Polaków i Węgrów. W 1928 r. zaprojektował mauzoleum krakowski architekt Adolf Szyszko-Bohusz, wzniesione zaś zostało kosztem miasta Tarnowa w 1929 r. podczas przygotowań do sprowadzenia prochów generała Bema z Turcji do Tarnowa. Tarnów jest miastem bardzo często odwiedzanym przez Węgrów, a fakt, iż tutaj urodził się ich narodowy bohater powoduje, że przybywają tutaj przedstawiciele najwyższych władz Republiki Węgierskiej z Prezydentem na czele, jak to się działo w 1998 r. z okazji obchodów 150-lecia Wiosny Ludów.

Muzeum tarnowskie kolekcjonuje też fragmenty Panoramy Siedmiogrodzkiej (zobacz Panoramę Siedmiogrodzką) namalowanej na zamówienie Węgrów pod kierunkiem Jana Styki w 1897 r. Po prezentacji we Lwowie, Budapeszcie i Warszawie obraz został pocięty na kawałki (z powodu nie wywiązania się przez Węgrów z finansowych zobowiązań wobec Styki) przez zięcia artysty Michała Niecia. Kawałki te sprzedano prywatnym kolekcjonerom. Do dziś zidentyfikowano przeszło 20 fragmentów tego wielkiego obrazu, o pierwotnej długości 120 metrów i wysokości 15 metrów.

Obecnie 8 fragmentów Panoramy jest własnością Muzeum w Tarnowie, w tym największego fragmentu (385x328), przedstawiającego tyły armii węgierskiej podczas bitwy o Sybin, gdzie dowodził gen. Józef Bem w dniu 11 marca 1849 r.
Kazimierz Bańburski