Dolina Miłości

Opis

Dolina Miłości zajmuje powierzchnię ok. 80 ha. Położona jest między Zatonią Dolną, Krajnikiem Górnym i Krajnikiem Dolnym, gdzie na niewielkiej powierzchni występuje duże zróżnicowanie terenu. Są tu wzgórza poprzecinane wąwozami, łagodne doliny, stromo opadające zbocza, tereny bagienne oraz źródliska. Nasłonecznione stoki porasta murawa kserotermiczna, a na morenowych pagórkach rosną dęby, buki, klony, wiązy, lipy, a także brzozy i sosny. Wzniesienia o zboczach stromo opadających ku rzece, tworzą punkty widokowe, skąd rozpościerają się piękne widoki na dolinę Odry i tereny zalewowe na lewym brzegu rzeki.

Warunki naturalne terenu wykorzystała Anna von Humbert, zakładając tu w 1850 roku naturalistyczny park widokowy.

Anna von Humbert była właścicielką majątku ziemskiego w Krajniku Górnym oraz okolicznych terenów. Pod nieobecność męża - Carla von Humbert, Anna założyła park, aby zrobić mężowi miłą niespodziankę. Dwoma drogami połączyła bukowy las na Wzgórzach Zatońskich z parkiem dworskim i kazała obsadzić je drzewami owocowymi. Drogi te połączone zostały aleją biegnącą skrajem wzniesień. Wytyczono alejki, posadzono nowe gatunki drzew (platany, kasztanowce, świerki oraz jodły). Założono również stawy, które powstały przez spiętrzenie wody strumienia. Początkowo park obejmował tylko partie wzgórz, na których Anna stworzyła możliwość bezpiecznego dotarcia do miejsc widokowych.

Między dwoma starymi bukami kazała zawiesić transparent z napisem "Witamy w dolinie, którą miłość stworzyła". Transparent ten był podobno przechowywany we dworze do 1923 roku. Uroczyste otwarcie parku połączone było z wystawnym przyjęciem, na które zaproszono wielu gości. M.in. był tu również dziennikarz z gazety wydawanej w pobliskim miasteczku Schwedt, który opisując uroczystość użył określenia "Dolina Miłości". Nazwa ta prędko się przyjęła, choć rodzina Humbertów długo jeszcze nazywała park "Zatońskimi Wzgórzami".

Po śmierci Anny, dzieło tworzenia parku kontynuował jej mąż Carl Philip, syn Henry oraz wnuk Rene.

Humbertowie zbudowali w parku Domek Szwajcarski, w części którego zamieszkał ogrodnik, założyli Bażanciarnię, wznieśli malowniczą ruinę greckiej świątyni, która jednocześnie była punktem widokowym. Wszystkie miejsca, z których można było podziwiać dolinę Odry, otrzymały nazwy związane z pobudowaną tam małą architekturą ogrodową lub nazwy pochodzące od gatunku rosnących tam drzew lub krzewów.

Na północ od Doliny Miłości znajdowały się kopalnie węgla brunatnego, które szpeciły piękne pejzaże. Henry von Humbert kupił jedną z tych kopalń i zaprzestał eksploatacji. W krótkim czasie, z powodów ekonomicznych, zamknięto pozostałe. Pozostawiono teren nieuporządkowany, pełen dołów, jam i wykrotów. Natura w krótkim czasie zatarła ślady działalności górnictwa odkrywkowego. Pozostał jedynie dawny dom sztygara, w którym dzierżawcy urządzili restaurację, nadając jej nazwę Wald Kater - Leśny Kocur. Pod koniec XIX wieku nastąpił rozwój turystyki, a wraz z pojawieniem się pierwszych turystów, połączono aleją ten dziki, pogórniczy teren z zagospodarowaną częścią parku, włączając go w obszar Doliny Miłości.

Turyści odwiedzający Dolinę Miłości i zatrzymujący się w restauracji Leśny Kocur, przyjeżdżali głównie z pobliskiego miasteczka Schwedt, lecz również ze Szczecina i Berlina. Dodatkową atrakcją było specjalnie uruchomione połączenie transportem wodnym. Park przyciągał malowniczym położeniem i ukształtowaniem terenu, lecz również walorami estetycznymi, stworzonymi przez właścicieli parku.

Rene von Humbert również upiększał swój park. Na wysepkach dwóch stawów ustawił dwie XVIII-wieczne, barokowe rzeźby, przedstawiające postaci boga Apolla i bogini Afrodyty (później nazywane rzeźbami Adama i Ewy). Rzeźby greckich bogów zdobiły swego czasu attykę zamku w Schwedt, a Rene kupił je od restauratora ze Schwedt, u którego stały one w ogródku.

W okresie I wojny światowej pewne części parku zostały zaniedbane. Jednak przed 100 rocznicą objęcia majątku w Krajniku Górnym przez rodzinę Humbertów, która wypadała w 1927 roku, podjęto nowe prace w Dolinie Miłości. Zasadzono wówczas wiele krzewów oraz zapoczątkowano zwyczaj ustawiania kamieni pamiątkowych. Pierwsze kamienie ustawiono w 1927 roku na Wzgórzu Uciech, poświęcając je pamięci Carla Philipa i córki jego i Anny - Sophie von Humbert. Największe skupisko głazów powstało po 1930 roku na Wzgórzu Pamięci, a na kamieniach wyryto nazwiska osób, w różny sposób zasłużonych dla państwa niemieckiego - palityką, nauką, kulturą, sztuką, czy działalnością społeczną.

W okresie międzywojennym Dolina Miłości coraz bardziej stawała się parkiem publicznym.
Po II wojnie światowej park, znajdujący się w pasie przygranicznym, został zapomniany. Aleje zarosły, zabudowania parkowe popadły w ruinę, a stawy i strumienie wyschły. Zdewastowane zostały rzeźby i zabudowania małej architektury. Pozostały jednak wyraźne ślady, dzięki którym można było parkowi przywrócić dawny blask.

Rewitalizacji Doliny Miłości podjęła się szczecińska Federacja Zielonych GAJA, przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej.
Prace rozpoczęto w 2010 roku. Uporządkowano zieleń na terenie całego parku, odnowiono zarośnięte i zaniedbane alejki, odtworzono punkty widokowe na dolinę Odry, odrestaurowano stawy i zainstalowano na ich wysepkach repliki rzeźb Adama i Ewy, zrekonstruowano kładkę nad źródłem Klotyldy, postawiono wiaty, ławki, śmietniki itp. Na powierzchni ok. 10 000 m kw. odnowiono stanowiska murawy kserotermicznej. Zrekonstruowano również Domek Leśniczego, który będzie pełnić funkcję Turystycznego Domu Edukacji. Na terenie całego parku ustawiono tablice informujące o dziejach parku.

18 października 2011 roku Dolina Miłości została oficjalnie otwarta po rewitalizacji i znów zaprasza wszystkich miłośników przyrody i fascynatów pięknych widoków.