Nowe Miasteczko - kościół św. Marii Magdaleny

Nowe Miasteczko      0 Opinie

Opis

Pierwsza wzmianka o kościele parafialnym w Nowym Miasteczku pochodzi z 1305 roku. Nie ma pewności, czy dotyczyła ona obecnej świątyni, czy może poprzedniego, drewnianego kościoła, zbudowanego tu pod koniec XIII wieku.
Murowany kościół wzniesiono w XIV wieku. Była to jednonawowa, orientowana świątynia z niższym od nawy, prosto zamkniętym prezbiterium. Od zachodu, przy południowej ścianie korpusu, wzniesiono na planie kwadratu trzykondygnacyjną wieżę kościelną. Zachodnia ściana wieży zrównana była z licem zachodniej fasady kościoła.
W XV wieku nawę świątyni i prezbiterium nakryto sklepieniami, a przy południowej ścianie nawy powstała empora. Empora mogła pomieścić dodatkową liczbę wiernych, co świadczy o tym, że w XV wieku świątynia była już zbyt mała.
W XVI wieku kościół powiększono, dobudowując do korpusu świątyni od strony południowej, nawę boczną z cylindryczną klatką schodową, prowadzącą na emporę. Nawa południowa otrzymała szerokość wieży, wysokość ścian równą wysokości ścian prezbiterium, a długość wraz z wieżą była nieco większa od długości nawy głównej. Od wschodu nawa południowa została zamknięta ścianą z renesansowym szczytem. W tym czasie przebudowano również wieżę kościelną, którą zwieńczono renesansową attyką i smukłym, ośmiopołaciowym dachem iglicowym, a elewację wieży ozdobiono arkadowymi blendami.
Nawa boczna została otwarta do nawy głównej szerokimi arkadami. Nad nawą południową umieszczono arkadową emporę.

W 1540 roku świątynię rzymskokatolicką przejęli luteranie, którzy zamienili ją na kościół protestancki.
Wielki pożar, który w 1634 roku strawił dużą część miasta, zniszczył również kościół. Od tej pory nie pełnił już funkcji sakralnych.

Kiedy w 1649 roku Nowe Miasteczko stało się własnością klasztoru jezuitów z Otynia, zakonnicy czynili starania o przejęcie od luteran wypalonego kościoła. Odzyskali go dla parafii rzymskokatolickiej w 1652 roku. Przebudowali dachy świątyni, wyremontowali kościół i ufundowali bogate, barokowe wyposażenie.
Odrestaurowany kościół został konsekrowany w 1702 roku pw. św. Marii Magdaleny.
W 1773 roku rozwiązany został zakon jezuitów, a świątynia przeszła w administrację diecezji.
W 1824 roku do zachodniej fasady kościoła dobudowano kruchtę.
W 1840 roku jeden z trzech dzwonów kościoła Marii Magdaleny przekazano do kościoła w Gołaszynie. Jego miejsce cztery lata później zajął nowy dzwon. Podczas I wojny światowej, wszystkie trzy dzwony z kościoła Marii Magdaleny zostały zarekwirowane na potrzeby armii.
II wojnę światową kościół przetrwał, lecz wymagał remontu.
W 1966 roku otynkowano świątynię, a w latach 70. XX wieku przeprowadzono renowację wnętrza, wymalowano ściany i sklepienia, odnowiono ołtarze, a obrazy poddano konserwacji. Podczas tego remontu założono nową instalację elektryczną i zakupiono sprzęt nagłaśniający. Wzmocniono również wieżę kościelną i pokryto blachą aluminiową jej dach.
Kościół św. Marii Magdaleny w latach 1976 – 1978 wyposażony został w trzy nowe dzwony, które początkowo umieszczone były na stelażu obok świątyni. 15 października 1978 roku, podczas Mszy Świętej, biskup gorzowski Wilhelm Pluta konsekrował trzy nowe dzwony. Zostały one poświęcone Matce Bożej, św. Stanisławowi Kostce i św. Marii Magdalenie. W 2006 roku dzwony zostały zawieszone na wieży kościelnej.
W 2006 roku wymieniono pokrycie dachu, w 2007 rozpoczęto remont elewacji. W 2009 roku rozpoczęto kompleksową renowację wnętrz zabytku, połączoną z badaniami sondażowymi.

Dziś, po wielu przebudowach, bryła świątyni intryguje swym kształtem. Główny korpus kościoła i prezbiterium posiadają cechy gotyckie. Od strony północnej do prezbiterium przylega zakrystia, natomiast od zachodu do fasady dobudowano kruchtę. Fasada zachodnia zwieńczona jest prostym, trójkątnym szczytem.
Południowa część świątyni, tzn. nawa południowa i wieża posiadają cechy renesansowe. Trzykondygnacyjna wieża w dolnej części posiada dwa okna zamknięte półkoliście, wyżej znajdują się niewielkie okienka, powyżej których wieżę zdobią arkadowe blendy. Górna kondygnacja posiada po dwa otwory dzwonne z każdej strony, umieszczone w szerokich, okrągłołukowych blendach. Wieżę wieńczy renesansowa attyka i wysoki, smukły, ośmiopołaciowy dach iglicowy, pokryty blachą.
Nawa południowa od wschodu zamknięta jest ścianą, zwieńczoną renesansowym szczytem. Do nawy południowej przylega cylindryczna klatka schodowa i zaokrąglona kruchta południowa.
Nawę główną, prezbiterium, nawę południową, zakrystię i kruchtę zachodnią przykrywają dachy dwuspadowe, kryte dachówką. Jedynie południową kruchtę i klatkę schodową nakrywają ceramiczne dachy, stanowiące część stożka.
Jasny, pastelowy kolor elewacji w połączeniu czerwonymi dachami i białymi wnękami blend i okien, dodał uroku tej niewielkiej świątyni.

Wnętrze kościoła, dzięki piętrowym arkadom z południowej strony, uzyskało unikatowy, asymetryczny wygląd. Dolne arkady otwierają się na nawę boczną, natomiast górne na emporę umieszczoną nad nią.
Nawa główna nakryta jest sklepieniem sieciowym, nawa południowa i empora sklepieniami krzyżowymi, prezbiterium sklepieniem gwiaździstym, a zakrystia sklepieniem kolebkowym z lunetami.
Podczas ostatniej renowacji kościoła, na ścianie zaołtarzowej odkryto fragmenty średniowiecznej polichromii, a także niewielką wnękę, która prawdopodobnie była małą kapliczką poświęconą św. Marii Magdalenie.
Obecne wyposażenie świątyni to w większości zabytki barokowe, ufundowane jeszcze przez jezuitów. Starsze są tylko gotyckie rzeźby Chrystusa Frasobliwego oraz Pieta, a także tryptyk ołtarzowy.
W prezbiterium znajduje się barokowy ołtarz główny z obrazem „Ukrzyżowanie” z postacią św. Marii Magdaleny pod krzyżem. Autorem tego obrazu jest prawdopodobnie, pochodzący z Czech, słynny legnicki malarz śląskiego baroku Jeremias Joseph Knechtel, który namalował obraz na zamówienie jezuitów z Otynia. Ołtarz zdobią również figury Matki Bożej, św. Jana Ewangelisty, św. Barbary i św. Jadwigi.
Przy wschodniej ścianie nawy południowej umieszczono XV-wieczny tryptyk ołtarzowy, wykonany przez mistrza rzeźbiarskiego z Gościszowic, a przeniesiony do kościoła św. Marii Magdaleny ze świątyni w Gołaszynie.
Na zachodniej emporze chóru muzycznego zachowały się organy z pięknym, barokowym prospektem.
Przy północnej ścianie nawy głównej znajduje się barokowa ambona.
Część dawnego wyposażenia świątyni została wywieziona przez Niemców, część rozszabrowana po wojnie, a zabytki które zostały, wymagały troskliwej konserwacji i renowacji.

Obok kościoła znajdują się figury św. Jana Nepomucena i Matki Bożej, a także budynek plebanii, zbudowany w 1811 roku, posiadający cechy klasycystyczne.