Sulmierzyce - drewniany ratusz

Opis

Sulmierzyce otrzymały prawa miejskie w 1457 roku. Nie zachowały się żadne przekazy, gdzie początkowo radzili miejscy rajcowie.

Wiadomo natomiast, że poprzedni, drewniany ratusz wzniesiony został na rynku w 1647 roku i przetrwał do początku XVIII wieku. Został zniszczony przez pożary miasta w 1658 i 1710 roku.

Na jego miejscu w 1743 roku zbudowano nowy budynek ratusza, również drewniany. Pierwsza wzmianka o tym ratuszu pochodzi z 1765 roku, natomiast z 1789 roku - dokładny opis budynku.
Nowy ratusz był drewnianą budowlą dwukondygnacyjną o konstrukcji zrębowej, wzniesioną na planie prostokąta. Budynek przykryty był czterospadowym dachem kalenicowym, krytym gontem. Dach ten tworzył z trzech stron ratusza podcienia, wsparte na dębowych słupach.
Nad kalenicą dachu wznosiła się czworoboczna wieża, na której zainstalowano zegar.

Na parterze znajdowała się izdebka i dwie komórki. Mieściło się tam archiwum miejskie, gdzie przechowywano dokumenty i pieczęcie oraz pomieszczenie wagi, gdzie znajdowały się wzorce ówcześnie obowiązujących miar i wag. W dolnej kondygnacji usytuowany był również miejski areszt.
Wyższą kondygnację zajmowała sala posiedzeń Rady Miasta oraz izba, w której mieścił się gabinet burmistrza.

Główne wejście do budynku znajdowało się na wyższej kondygnacji i prowadziły do niego drewniane, dwubiegowe schody zewnętrzne.

Władze miasta, nauczone smutnym doświadczeniem, kiedy to spłonął poprzedni ratusz, obecną budowlę wyposażyły w dwie sikawki, które były przechowywane w szopie przy ratuszu.
Budynek ratusza otoczony był drewnianymi, podcieniowymi galeriami, które zapewne służyły jako sukiennice i osłaniały kramy handlujących na rynku kramarzy.

W 1879 roku obniżono wieżę ratusza i zlikwidowano ratuszowy zegar. Rozebrano też otaczające budynek podcieniowe galerie handlowe.
Od tego czasu ratusz sulmierzycki nie zmienił się.

W 1899 roku został poddany renowacji i nadal służył władzom miasta.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, w 1920 roku na rynku, przed ratuszem mieszkańcy wznieśli pomnik Najświętszego Serca Jezusowego, jako wotum za uwolnienie się spod jarzma zaborców.

Podobno w okresie międzywojennym, jeden z burmistrzów tak bardzo chciał rozebrać drewniany ratusz i wznieść na jego miejscu murowany, że znosił nawet na strych worki cementu, aby obciążyć strop i osłabić konstrukcję budynku. Chciał w ten sposób uzyskać zezwolenie na rozbiórkę obecnego i budowę nowego, murowanego ratusza. Ratusz jednak przetrwał i służył miastu do 1945 roku.

Po II wojnie światowej w budynku ratusza miały swe siedziby organizacje sportowe i młodzieżowe, biblioteka, świetlica, a także były tu magazyny.

Od 1957 roku w zabytkowym budynku ratusza mieści się Muzeum Regionalne Ziemi Sulmierzyckiej im. Sebastiana Klonowica, powstałe dzięki staraniom Leona Piątka.
W muzeum można obejrzeć eksponaty archeologiczne z okolic Sulmierzyc, XVI-wieczną chrzcielnicę z rozebranego kościoła sulmierzyckiego, tablice z pomnika Najświętszego Serca Jezusowego, zniszczonego przez hitlerowców w czasie II wojny światowej, kolekcje zegarów, lamp naftowych, żelazek itp.
Na piętrze prezentowane są zbiory etnograficzne, skrzynie cechowe, tarcza strzelecka Bractwa Kurkowego z 1882 roku, stroje ludowe, pamiątki dotyczące historii miasta i jego mieszkańców, a także pamiątki po zapaśniczym klubie sportowym LKS "Sulimirczyk" Sulmierzyce, który działał tu do 1934 roku.

W 1972 roku Sulmierzyce utraciły prawa miejskie, lecz po protestach mieszkańców odzyskały je w następnym roku.

W 1973 roku Polska Poczta wyemitowała znaczek pocztowy z wizerunkiem sulmierzyckiego ratusza, w serii poświęconej architekturze drewnianej.

Podczas ostatniego, kompleksowego remontu ratusza w latach 1991 – 1994, wyeksponowano ciesielskie obramienia otworów, profilowane belki stropowe, a także zrąb ścian. Zachowano również czytelny, dawny układ wnętrz.

Dziś ten barokowy, drewniany ratusz małego miasteczka zachwyca swą dawną urodą. Jego drewniane ściany zostały otynkowane i pomalowane na biało. Elementy ciesielskie, dębowe podpory podcieni oraz drewniane schody z balustradami, kontrastują ciemnym brązem.
Wysoki, kryty gontem dach osłania schody zewnętrzne i ocienia budynek z trzech stron – od południa, wschodu i zachodu. Budynek ratusza zdobi niewysoka, kwadratowa wieżyczka, o ścianach pobitych gontem, zwieńczona spłaszczonym, blaszanym hełmem, nad którym dominuje chorągiewka wiatrowskazu z datą budowy zabytku – 1743.
Ta sama data widnieje również na drewnianym portalu ratusza.

Warto odwiedzić Sulmierzyce, aby zachwycić się tym maleńkim ratuszem, który dziś kryje skarby przeszłości. Warto również zajrzeć do Muzeum, aby poznać wnętrze zabytku, historię miasta, zwyczaje jego mieszkańców i pamiątki minionych lat.
Muzeum czynne jest:
wtorki i środy – w godz. 11.00 – 16.00,
czwartki – w godz. 9.00 – 12.00,
w innych terminach – po uzgodnieniu, tel. 62 722 34 80.