Głazy Krasnoludków

Opis

Głazy Krasnoludków, zwane również Gorzeszowskimi Skałkami, są ciągiem malowniczych skałek, usytuowanych na południowym zboczu zalesionego wzniesienia, nad potokiem Jawiszówka. Wśród świerkowego lasu wypiętrzają się bryły skalne o przedziwnych kształtach. Występują tu wysokie, pionowe ściany skalne, baszty, ambony, maczugi, płaskie platformy, a przede wszystkim skalne grzyby. Można tu zaobserwować kształty różnych postaci, czy zwierząt.

Podobno w Gorzeszowskich Skałkach kiedyś mieszkały krasnoludki. Legenda mówi, że krasnale były niewielkie, ich wzrost osiągał ok. dwóch stóp (niespełna 60 cm). Miały również dziwne stopy, które przypominały gęsie. Wszystkie krasnale nosiły długie brody. Ubierały się przeważnie w szare płaszcze, a głowy okrywały kapturami. Trudno było je spotkać, bo krasnale były bardzo płochliwe.
Jedynie jeden krasnal, który zakochał się w pięknej córce pewnego gospodarza z Gorzeszowa, sam wyszedł z ukrycia. Kiedy rolnik pracował na swym polu, podszedł do niego i powiedział, że pragnie poślubić jego córkę. Ten wyśmiał krasnala, szydząc z jego wzrostu i szkaradnych stóp. Krasnal bardzo się zdenerwował, podskoczył wysoko i wymierzył gospodarzowi policzek. Uderzenie było tak silne, że rolnik przewrócił się, a krasnal uciekł. Kiedy mężczyzna po dłuższej chwili oprzytomniał, mając złe przeczucia, prędko wrócił do domu. Okazało się, że nigdzie nie może znaleźć córki. Cała rodzina i sąsiedzi szukali jej przez wiele dni. Rodzice z wielkim bólem musieli pogodzić się z tym, że córka przepadła na zawsze. Czyżby krasnal z Gorzeszowskich Skałek miał coś wspólnego ze zniknięciem dziewczyny?

Malownicze skałki powstały w okresie górnej kredy (65 – 100 milionów lat temu), poprzez erozję skały zbudowanej z piaskowców ciosowych i piaszczystych wapieni osadowych, tzw. margli. W ciągu milionów lat naturalne czynniki atmosferyczne, jak słońce, woda, mróz, czy wiatr, uformowały zadziwiające kształty skał. Te przedziwne twory skalne powstały w efekcie wietrzenia skał o niejednorodnej budowie, a wody pobliskiego potoku Jawiszówka wypłukując część skał osadowych, utworzyły przez lata głęboką dolinę u stóp twardych skał piaskowca.
Wychodnie skalne ciągną się pasem o długości ok. 1,2 km i szerokości 100 – 200 m. Najwyższe baszty i ambony osiągają wysokość ok. 20 m, natomiast skalne grzyby 5 – 7 m wysokości.

W 1970 roku w Skałkach Gorzeszowskich utworzono rezerwat przyrody nieożywionej o powierzchni ok. 9 ha. Rezerwat ten nazwano „Głazy Krasnoludków”, aby zapamiętać, że kiedyś żyły tu krasnale, a pewnie i dziś można je tu spotkać.
Głównym celem rezerwatu jest ochrona naturalnych form wietrzenia piaskowca ciosowego okresu górnokredowego. Ochronie podlegają również rzadkie gatunki roślin oraz naturalne zbiorowiska roślinne. Z roślin objętych całkowitą ochroną występuje tu dziewięćsił bezłodygowy. Do niedawna częściowej ochronie podlegała również, występująca tu konwalia majowa, kruszyna pospolita i paprotka zwyczajna.

Większość turystów przybywa tu jednak nie po to, żeby oglądać rośliny, lecz podziwiać niespotykane kształty potężnych skał, osłoniętych starym borem świerkowym. Spacer żółtym szlakiem turystycznym u podnóża wysokich, gołych skał, rozdzielonych czasami rozstępami i wysokimi, wąskimi szczelinami, pozostawia niezatarte wspomnienia. Wchodząc w wyższe partie, częściej spotyka się skalne grzyby, które utrzymują się na stoku jakby wbrew prawom fizyki. Wchodząc jeszcze wyżej, ponad skałki, otwiera się rozległa panorama Gór Kamiennych, pobliskiego Gorzeszowa, a także widać stąd jak na dłoni opactwo cysterskie w Krzeszowie.

Do Głazów Krasnoludków można dojść pieszo żółtym szlakiem od strony Krzeszowa lub od Chełmska Śląskiego. Skałki oddalone są ok. 1,5 km od Gorzeszowa, skąd można tu również dojechać autem. Przy rezerwacie zorganizowano parking, a dalej rozległy, zagospodarowany plac piknikowy ze stołami, ławkami, wiatami, miejscem na ognisko i dużą przestrzenią do zabawy.

Głazy Krasnoludków są celem wielu wypraw rodzinnych. Od kilku lat, na przełomie lipca i sierpnia, odbywa się tutaj Ogólnopolski Zlot Krasnoludków. Jest to całodzienna, rodzinna impreza plenerowa, nie tylko dla maluchów. W 2015 roku odbył się już XIII zlot.

Pasmo Zaworów, leżące z dala od Parku Narodowego Gór Stołowych po polskiej stronie, oddzielone granicą państwa od czeskiej części Gór Stołowych, jest stosunkowo rzadko odwiedzane przez turystów. Twory skalne są podobne, choć w znacznie mniejszej skali, ale za to łatwiej wejść na Głazy Krasnoludków, niż np. na Szczeliniec. W Gorzeszowskich Skałkach jest ciszej, spokojniej, bez pośpiechu. W tym bardzo urokliwym miejscu można we własnym tempie oglądać i podziwiać malownicze twory natury.