Żubry

Opis

Żubry pochodzą z rodzaju Bison. Zamieszkiwały one niegdyś dwa kontynenty Amerykę Północną i Europę. Obecnie są dwa gatunki. Bison bonasus zamieszkujący Europę i Bison bison Północną Amerykę.

W obrębie obu gatunków wykształciły się dwa podgatunki. Na bezdrzewnej prerii zamieszkał bizon preriowy, a w obszarach zalesionych, bizon leśny. Zwierząt tych na preriach północnoamerykańskich było bardzo wiele. Na początku XIX wieku szacowano ich liczbę na około 40 milionów sztuk. Niestety wiek XIX był dla bizonów preriowych wiekiem zagłady. Pod koniec XIX wieku zwierząt tych zostało zaledwie 800 sztuk. Wzięcie pod ochronę bizonów uchroniło je od całkowitego wyginięcia. Obecnie bizonów preriowych jest około stu tysięcy osobników.

Losy bizonów leśnych były mniej burzliwe lecz nie ma pewności czy istnieją jeszcze bizony leśne czystej krwi. Na początku XX wieku sprowadzono w zalesione tereny Kanady około sześciu tysięcy bizonów preriowych, co spowodowało mieszanie się gatunków.

Europejskie żubry też dzieliły się na dwa podgatunki: żubr nizinny – zwany białowieskim i żubr górski, kaukaski. Do naszych czasów nie dotrwały żubry kaukaskie, a ostatni osobnik z tego podgatunku zginął na Kaukazie w 1927 roku. W prywatnym zwierzyńcu w Boitzenburgu w Niemczech ocalał jeden osobnik wywieziony z Kaukazu w 1908 roku. Był to roczny byczek który w późniejszym czasie dał liczne potomstwo z krowami żubra nizinnego. Żubry te chociaż prawie niczym się nie różniły od czystej krwi żubrów nizinnych, są jednak hodowane oddzielnie. Obecnie w Polsce żubry nizinno-kaukaskie bytują tylko w Bieszczadach.

Żubry nizinne najdłużej przetrwały w Puszczy Białowieskiej. Przed I wojną światowo naliczono tu około 700 osobników. Zniszczenia wojenne jednak nie oszczędziły żubrów. W 1919 roku zginął ostatni żubr w puszczy. Nieliczne osobniki były trzymane w ogrodach zoologicznych i prywatnych zwierzyńcach w krajach europejskich. Aby zapobiec całkowitemu wyginięciu żubrów w 1923 roku utworzono Międzynarodowe Towarzystwo Ochrony Żubra. Pod koniec 1924 roku zewidencjonowano tylko 54 żubry na całym świecie i nie wszystkie z nich nadawały się do restytucji gatunku.

Lata 1920-1928 to jedyny okres kiedy w Puszczy Białowieskiej nie było żubrów. W 1929 roku zostały przywiezione trzy osobniki, jeden byk i dwie krowy, czystej krwi żubrów nizinnych. 19 września 1929 roku rozpoczęto hodowlę. Po dziesięciu latach w rezerwacie było 16 osobników z czego siedem z nich to żubry nizinne a 9 nizinno-kaukaskie. Starano się oddzielić gatunki żubrów, co udało się w 1950 roku. W Puszczy Białowieskiej zostały i są do tej pory żubry nizinne.

Obecnie są prowadzone dwa rodzaje hodowli żubrów: hodowle zamknięte takie jak rezerwaty czy ogrody zoologiczne i populacje wolne które pozwalają na dobór naturalny.
W 1997 roku naliczono na całym świecie 2925 osobników.