Muzeum Przyrodnicze Bieszczadzkiego Parku Narodowego

Opis

Początki muzeum sięgają 1968 roku. Wtedy to powołany został Społeczny Komitet Organizacyjny Muzeum Fauny Bieszczadzkiej, który wraz z miejscowymi myśliwymi rozpoczął gromadzenie eksponatów przyrodniczych i etnograficznych. W 1974 roku eksponatów było już tak wiele, że rozpoczęto budowę nowego obiektu dla muzeum. Po 12 latach, w 1986 roku w nowym lokalu otwarto Muzeum Przyrodnicze, które w 1991 roku przekazane zostało Bieszczadzkiemu Parkowi Narodowemu.
Na bazie Muzeum powstał Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny BdPN, który oprócz działalności muzealnej prowadzi też działalność naukową i dydaktyczną.

Muzeum Przyrodnicze w Ustrzykach Dolnych w bardzo ciekawy sposób przedstawia szeroko rozumianą przyrodę Karpat - od epoki lodowcowej (plejstocenu), po plany ochrony przyrody bieszczadzkiej w przyszłości. Stałe i czasowe ekspozycje tematyczne rozmieszczone są na trzech kondygnacjach obiektu.
Parter zajmuje wystawa „Bieszczady dawniej i dziś”, poświęcona historii i współczesności regionu. Można tu zapoznać się z historią osadnictwa na terenie Bieszczadów, budownictwem, sposobem gospodarzenia w górach, narzędziami codziennego użytku, ceramiką, strojami, a także ze współczesną sztuką ludową. Na tej wystawie można obejrzeć fotografie i ryciny wielu budowli (liczne cerkwie drewniane oraz pałace i dwory), których już nie zobaczymy w terenie.
Ekspozycję tę okresowo zastępują różne wystawy czasowe.
Na I piętrze znajduje się wystawa zatytułowana „Biologia i systematyka świata zwierząt”, gdzie można dowiedzieć się wszystkiego o zwierzętach żyjących na całym świecie – o ich systematyce, pochodzeniu, budowie, trybie życia i sposobach rozmnażania. Poznamy pierwotniaki, gąbki, jamochłony, płazińce, stawonogi, mięczaki, szkarłupnie, a przede wszystkim kręgowce: ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki.
Osobną ekspozycją jest wystawa dotycząca paleontologii. Tutaj można zapoznać się z okresami i zasięgiem zlodowaceń na terenie Polski. Wystawa prezentuje historię życia na Ziemi, a także przedstawia skamieniałości roślin i zwierząt oraz szczątki zwierząt kopalnych, wymarłych pod koniec plejstocenu. Można tu obejrzeć szczątki mamuta, jelenia olbrzymiego, niedźwiedzia jaskiniowego oraz żubra kopalnego. Ciekawym eksponatem jest gipsowy odlew nosorożca włochatego, wydobytego w 1929 roku w Staruni na Podkarpaciu (obecnie Ukraina). Ciało nosorożca znajdowało się w warstwach ziemi przesyconej solanką i ropą naftową, dzięki czemu zostało zakonserwowane. Wydobyty nosorożec poza szkieletem posiadał skórę, mięśnie i fragmenty części miękkich. Gipsowy odlew w Muzeum BdPN przedstawia zwierzę w pozycji odwróconej (na grzbiecie), w jakiej go znaleziono. Oryginalny nosorożec włochaty ze Staruni, odpowiednio spreparowany, eksponowany jest w Muzeum Przyrodniczym w Krakowie.
Kolejna ekspozycja „Geologia Bieszczadów na tle Karpat” przybliża zwiedzającym okres powstawania skał osadowych, z których w wyniku alpejskich ruchów górotwórczych powstały Karpaty Fliszowe (Zewnętrzne). Tutaj poznamy metody oznaczania wieku skał osadowych, ich rodzaje i właściwości, a także surowce naturalne wschodniej części polskich Karpat. Ekspozycję wzbogacają mapy i przekroje geologiczne Karpat oraz gablota ze skałami i minerałami występującymi w Karpatach i innych regionach Europy.
Następna wystawa „Geomorfologia, hydrologia, klimat i gleby Bieszczadów” zapoznaje nas z rzeźbą terenu, rusztowym (równoległym) układem pasm górskich i kratowym układem sieci rzecznej, gdzie rzeki wykorzystują doliny równoległe do grzbietów górskich oraz krótkie, przełomowe odcinki między grzbietami. Poznamy także formy geomorficzne w postaci skałek ostańcowych, grechotów i osuwisk. Dowiemy się o warunkach klimatycznych Bieszczadów, kształtowanych przez napływające masy powietrza polarno-morskiego lub polarno-kontynentalnego. Obejrzymy tu typowe gleby Bieszczadów oraz mapę glebową BdPN, a także plastyczny model gór.
Kolejna ekspozycja zapozna nas z etapami rozwoju Bieszczadzkiego PN od jego utworzenia w 1973 roku, poprzez kolejne powiększenia, do stanu obecnego, a także plany docelowego rozwoju Parku w przyszłości.

II piętro zajmuje wystawa „Flora i zbiorowiska roślinne oraz fauna Bieszczadów”. Rośliny i zwierzęta przedstawione są w układzie pięter roślinno-klimatycznych, występujących w Bieszczadach. Najniższe piętro, to doliny i pogórze – do wysokości 500 m n.p.m. Wyżej wznosi się piętro lasów regla dolnego, które sięga po górną granicę lasu – do wysokości 1150 m n.p.m. Wyżej jest już tylko piętro połonin, sięgające od górnej granicy lasu po najwyższe szczyty (Tarnica 1346 m n.p.m.). W bardzo ciekawy sposób przedstawiony został świat roślin i zwierząt. Szata roślinna prezentowana jest na planszach w formie fotografii i opisów, natomiast część faunistyczną stanowią owady, spreparowane okazy płazów, gadów, ptaków i ssaków na tle charakterystycznych dla nich środowisk. Ekspozycję uzupełnia plastyczny model lasu.

W budynku muzeum mieści się również Informacja Turystyczna Bieszczadzkiego Parku Narodowego, gdzie można kupić wydawnictwa o tematyce przyrodniczej i turystycznej oraz mapy.

Muzeum mieści się w Ustrzykach Dolnych, przy ul. Bełskiej 7. Czynne jest od wtorku do soboty w godz. 9.00 – 17.00, a w lipcu i sierpniu również w niedziele w godz. 9.00 – 14.00.